بامداد روز سه شنبه ، يكم تيرماه 1389 ، همزمان با انقلاب تابستاني چهارمين نشست علمي چارتاقي نياسر با حضور تعدادي از علاقمندان در رصدخانه دانشگاه كاشان برگزار گرديد. رصد طلوع خورشيد از بين ستونهاي چارتاقي نياسر بخش نخست اين برنامه را تشكيل مي داد. به علت وجود غبار صبحگاهي طلوع خورشيد با چند دقيقه تاخير مشاهده شد.
حاضرين كه البته نسبت به برنامه هاي مشابه سالهاي قبل كم تعداد بودند. در رصدخانه دانشگاه كاشان حضور پيدا كردند تا در خصوص اين موضوع گفتگو نمايند . در ابتدا آقاي صفايي كارشناس رصدخانه به تعريف پارامتر سعت المشرق پرداخت. و ضمن اشاره به چند متن قديمي مفهوم آن را براي حاضرين تشريح نمود. ايشان ضمن بيان اين نكته كه سعت المشرق (يا سعة المشرق ) كماني است بين نقطه طلوع هر جرم آسماني نسبت به جهت شرق ناظر ، مقدار اين پارامتر براي خورشيد در مورد بناهاي تقويمي مهم توصيف كردند. سپس با ارائه فرمولهاي آن ، روش محاسبه آن را براي محل چارتاقي نياسر توضيح دادند. سپس به تصحيحات لازم در خصوص اندازه گيري سعت المشرق در چارتاقي نياسر پرداخت. ايشان به تاثيراتي همچون شكست نور خورشيد در جو ، اثر ارتفاع از مناطق اطراف ، وجود كوهها در افق ناظر و اثر رطوبت و غبار صبحگاهي را مؤثر دانسته ، و اثراتي همچون تغيير اندازه ظاهري خورشيد و تغييرات ميل كلي زمين نا قابل چشم پوشي دانستند. سپس مقادير محاسبه شده را با مشاهدات چهارساله خود در كنار اين بنا مقايسه نمودند.
در ادامه به مشاهده طلوع خورشيد ازبين ستونهاي چارتاقي نياسر براي مدت چند روز متوالي در انقلابين اشاره كرده و با ارائه عكسهاي مستند اين پديده را تشريح كردند. در پايان از جناب آقاي رضا مرادي غياث آبادي در خصوص ايجاد ديدگاهي نو نسبت به بناهاي تاريخي مخصوصا چارتاقي ها تشكر كردند. و در خضوص نظريه ايشان گفتند شايد اين نظريه نياز به تكميل و تصحيحاتي دارد.
طلوع خورشيد ازبين ستونهاي چارتاقي نياسر در يكم تير 1389
در ادامه آقاي مرادي غياث آبادي، ارائه دهنده نظريه كاربري نجومي چارتاقي هاي ايران به تشريح اين نظريه پرداختند. ايشان مشاهده خورشيد از بين چارتاقي ها را نه براي تنظيم تقويم بلكه به صورت نمادين روشي براي توجه به خورشيد در آيين هاي باستاني ايران برشمردند. آقای غياث آبادي كه بامداد انقلاب تابستاني را در كنار چارتاقي بتخانه آتشكوه دليجان بودند. و بعد از عكاسي از طلوع خورشيد در اين چارتاقي در رصدخانه دانشگاه كاشان حضور پيدا كردند. ضمن مقايسه چارتاقي بتخانه آتشكوه با چارتاقي نياسر كاشان اين دو بنا را به نوعي مكمل يكديگر دانستند. و اشاره كردند در چارتاقي نياسر انقلابين مشخص مي شود. در صورتي كه در چارتاقي بتخانه آتشكوه اعتدالين و احتمالا ميان فصلها قابل تشخيص است. از اين رو اين دو بنا مكمل يكديگرند. در پايان به انتقاد از مسئولان پرداختند. و چارتاقي ها را ميراث دو هزار ساله اي دانستند كه بايد توجه بيشتري به آن ها بشود.
ارائه سخنراني جناب آقای رضا مرادي غياث آبادي در چهارمين نشست چارتاقي نياسر از دريچه نجوم در در صدخانه دانشگاه كاشان
